Blog

Çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren ebeveynlerini yakından izlemeye ve taklit etmeye başlarlar. Kendilerine özen göstermeyi, yeni beceriler geliştirmeyi ve başkalarıyla iletişim kurmayı anne – babalarından öğrenirler. Davranışlarını ve inançlarını onları gözleyerek şekillendirirler. Sergilediğiniz davranış örnekleri, çocuğunuzun tutumlarını ve eylemlerini şekillendirecek kalıcı imgelerdir. Bu yüzden, çocuğunuzun nasıl konuşmasını istiyorsanız öyle konuşmalı, nasıl davranmasını istiyorsanız öyle davranmalısınız. Ona “Dediğim gibi ve yaptığım gibi yap” mesajını vermenizin yolu budur.

Çocuğunuzla ilişkinizin sevgi dolu, sorumlu ve tutarlı olması önemlidir. Bu eşinizle, kendi ebeveynlerinizle ve çocuğunuzun hayatının bir parçası olan diğer aile üyeleri ve arkadaşlarınızla aranızdaki ilişkiler için de geçerlidir. Hata yaptığınızda bunu kabullenin ve tüm aile üyeleriyle açık ve dürüst bir iletişim sağlayın. Böylece çocuğunuz insan ilişkilerinde nelere dikkat etmesi gerektiğini öğrenecektir.

Kendinize iyi bakmanız da önemlidir. Çocuklarımız için her şeyin en iyisini yapmaya, seçmeye, almaya çalışırken kendi ihtiyaçlarımızı ihmal edebiliriz. Çocuğunuz ve aileniz fiziksel ve duygusal olarak size güveniyorlar, ihtiyaç duyuyorlar. Bu yüzden, çocuğunuza kendinize zaman ayırmanızın ve dikkat etmenizin onunla ve ailenin diğer üyeleriyle sağlık ve keyif içinde ilgilenmenize yardımcı olacağını öğretmeniz zorunludur. Bu, kendisini ve ailenin öteki bireylerini sevmenizin yanında, kendinizi de sevdiğinizi görmesini sağlar.

Bu tutumunuz çocuğunuzun özgüven kazanmasına da yardım eder. Arada bir yemeğe çıkmalı, sinemaya gitmeli veya favori aktivitelerinizden birini yapmalısınız. Böylece çocuğunuz, onun ebeveyni olmanızın yanında ilgi alanları ve gereksinimleriyle bağımsız, özel bir kişi de olduğunuzu öğrenir. Ayrıca bu ona siz yanında yokken bir süreliğine nasıl iyi idare edebileceğini size kanıtlama şansını da verir.

Eşinizle aranızdaki ilişkiye de özen gösterin. Çocuğunuz, aranızda olumlu ve sağlıklı bir iletişim olduğunu görmelidir. Anne – babasının birbirlerine sevgi, şefkat ve anlayış gösterdiğini, destek olduğunu, yardım ettiğini görmek sağlıklı bir evliliğin nasıl olması gerektiğini öğrenmesini sağlar.

Çocuğunuz, davranışlarının birçoğunu, sizin davranışlarınızı örnek alarak oluşturacaktır. Öyleyse, o çevrenizde iken söylediğiniz ve yaptığınız şeylerin çocuğunuzda güçlü bir güvenlik ve özgüven duygusu oluşturmasına yardımcı olacağından emin olmalısınız. Çocuğunuzun iyi, nazik, dürüst, düzgün konuşan, kendine ve başkalarına saygısı olan, vicdanlı, merhametli bir yetişkin olmasını istiyorsanız bunları sağlayacak şekilde örnek olmalısınız.

Kendine güven duygusu, çocukların, okul başarısı dahil her konudaki gelişimi için önemli olan kilit bir duygudur. Güven; insanın bedenine, davranışlarına ve zorlu bir dünyanın karşınıza çıkardığı sorunlara hakim olma yeteneğine inanç duyması anlamına gelir. Kendine güvenen bir çocuk yeni beceriler edinmeye ve yeni zorluklarla yüzleşmeye istekli olur. Çocuklarda özgüven duygusunun gelişmesi için ebeveynlerin, bakıcının ve yakın çevredeki diğer yetişkinlerin çocukların gösterdiği çabaya destek olması gerekir.

Kendine güvenen çocuklar başkalarıyla iyi geçinmek, okul ortamında paylaşımda bulunmak, rekabet etmek ve arkadaş edinmek gibi sosyal zorlukları daha kolay çözerler. Çocuklarda bu duygunun gelişmesi veya gelişmemesi ebeveynler, çocuk bakıcıları ve diğer yetişkinlerin davranışlarına bağlıdır.

Bebekler, dünyaya geldiklerinde, kendilerini ayrı ve belirgin bir varlık olarak algılamazlar. Kim olduklarını başkalarıyla olan etkileşimleri ve deneyimleri yoluyla öğrenirler. Birincil bakıcılar olan anne – babalar, akrabalar, dadılar ve öğretmenler, çocuklara benzersiz güçlerini ve özel niteliklerini yansıtır. Çocuğun güven duygusu, büyük ölçüde, onu önemseyen kişiler tarafından şekillenir ve beslenir. Aşağıda hayatın ilk üç yılında güvenin nasıl geliştiğiyle ilgili birkaç örnek görebilirsiniz:

*Ağlamakta olan yeni doğmuş bir bebek, ailesi tarafından rahatlatılır. Böylece sevildiğini, önemli olduğunu ve ilgilenilip yatıştırılmaya değer biri olduğunu öğrenir.

*10 aylık bir bebek çıngırağını sallar ve çıkardığı sesten hoşlanarak gülümser. Bakıcısı ona “Çıngırakların nasıl çalıştığını çözdün. İyi bir iş!” der. Bebek böylece problemleri çözebilen, zeki biri olduğunu öğrenir.

*Yürümeye başlayan bir çocuk bir şekilde babasının cep telefonunu eline geçirir. Babası ona telefonuyla oynamasına izin veremeyeceğini söyler ve devam eder: “Bununla oynamaya ne dersin?” Ve eline oyuncak bir telefon verir. Böylece çocuk, ilgi alanlarının önemli olduğunu ve kendisini seven insanların belli sınırlar dahilinde ilgilerine saygı göstereceğini, onları destekleyeceğini öğrenir.

*3 yaşındaki bir çocuğun ebeveynleri, gece saatlerinde yanlarına çocuklarını almadan dışarı çıkacaklardır. Gitmeden önce onun sakinleşmesini ve yanında kalacak olan kişiyle zamana geçirme fikrine alışmasını beklerler. Çocuk böylece duygularının önemli olduğunu ve ailesinin bir sıkıntısı olduğu zaman kendisini dikkate alacağını öğrenir.

Kendine Güvenen Bir Çocuk Yetiştirmenin Püf Noktaları

1.Günlük Rutinler Oluşturun

Olayların tahmin edilebilir olması, her gün yaklaşık aynı saatte, aşağı yukarı aynı biçimde gerçekleşmesi çocuğun kendini güvende hissetmesini, kendinden emin olmasını ve dünyasının kontrol altında olduğunu hissetmesini sağlar. Örneğin banyo yaptıktan sonra annesinin kendisine kitap okuyacağını ve sonra da uyuma zamanının geleceğini bilir. Bir şeyin ardından neyin geleceğini anlar ve kendini bu değişikliklere hazırlayabilir.

Günlük olayların rastgele gelişmesi çocuklara büyük bir endişe verebilir. Çocuk, hayatı mantıklı bulmazsa, onu keşfetmeyi de korkutucu bulabilir. Kendine güvenen bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız çocuğunuzun ne bekleyeceğini bilmesini sağlayın. Bunu bilen bir çocuk büyümek, oynamak ve eğlenmek için serbest kalır.

2.Sorumluluk Verin

Kendine güvenen bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız çocuğunuzun kendini faydalı ve ihtiyaç duyulan biri gibi hissetmesini sağlamalısınız. Bunun için ondan yaşına uygun işler yapmasını istemelisiniz. Çocukların yapabilecekleri pek çok şey vardır: Yıkanmış çamaşırların seçilip ayrılmasına yardım edebilir, evdeki evci hayvanı besleyebilir, çiçekleri sulayabilir, oyuncakları toplayıp yerlerine koyabilirler. Beklentilerinizi net bir şekilde söyleyin. Örneğin, masanın hazırlanmasına yardım edecekse her tabağın yanına bir peçete koymasını istediğinizi söyleyin.

3.Oyun Oynaması İçin Bol Bol Fırsat Yaratın

Oyunlar çocukların kendileri, başkaları ve çevrelerindeki dünya hakkında bir şeyler öğrenmelerini sağlar. Sorun çözmeyi ve güvenlerini geliştirmeyi de oyun yoluyla öğrenirler. Ses çıkaran bir oyuncağın düğmesini bulup onu kapatabilen bir bebek, bir şeyleri gerçekleştirebileceğini öğrenir.

Oyunların çocuklar üzerindeki bir başla olumlu etkisi de onlara başka biri olmanın, yeni roller denemenin ve karmaşık duyguları çözmenin nasıl bir his olduğunu öğretmeleridir. Giyinip işe gitmeye hazırlanan bir anneyi oynayan 2 yaşındaki bir bebek, ayrılıkla ilgili duygularını çözüyor olabilir.

Çocuğunuzun oyun zamanını yönetmesine izin verin; bu onun güven ve liderlik becerilerini geliştirir.

4.Çocuğunuzun Başarılarını Kutlayın

Çocuğunuzun büyüdüğünün ve yeni şeyler öğrendiğinin farkında olduğunuzu ona göstermeniz özgüvenini destekler. Onun başarılarından oluşan bir fotoğraf albümü hazırlayın. Örneğin, bir sandalyeye çıkmaya çalışırken ve o sandalyede gururla otururken ayrı ayrı fotoğraflarını çekin.

5.Sorun Çözmeyi Öğrenmesine Yardım Edin

Çocuğunuzun sorunlar üzerinde çalışmasına yardımcı olun, ama bunları her zaman onun için çözmekten kaçının. Daha çok rehberlik eden ve destekleyen kişi konumunda olmalısınız. Çözümü, sizin yönlendirmelerinizle, çocuğunuz bulmalı. Bir şeyin üstesinden gelemeyip hayal kırıklığına uğradığı zamanlar da olacaktır, ama unutmayın ki hayal kırıklığı bazen insanın güven, ustalık ve yetkinlik duygularını geliştirmesi için bir fırsattır. Cesaret verin, yol gösterin, alternatif sunun ama her zaman, her şeyi halletmeyin.

6.Deneyimlerini Uygun Bir Dille Yorumlayın

Bu, çocuğun deneyimini doğru bir şekilde yansıtan, anlayış ve empati gösteren ve güven aşılayan bir dil olmalıdır. Çocuğunuzun bardağına meyve suyu koymaya çalıştığını ve bir kısmını döktüğünü varsayalım. Onunla şu şekilde konuşabilirsiniz: “Kendi meyve suyunu koymaya çalıştın. Aferin sana. Bir kısmı bardağın içinde ama birazı dökülmüş. Bunun için üzülmüş gibisin. Bu süngerle yeri silebilirsin. Bu sürahi de senin küçük ellerin için fazla ağır. Sana daha küçük bir tane vereyim, bir de onunla dene istersen.”

7.Onu Yapmaya Çalıştığı Şeylerde Ustalaşmaya Teşvik Edin

Çocuklar eylemle öğrenirler. Çocuğunuzun kendini kontrol altında, kendinden emin ve güvende hissetmesini sağlamak için yapmak istediği ama yapmakta zorlandığı işleri yönetilebilir parçalara bölün. Örneğin ayakkabılarını giymeyi öğrenmeye çalışıyorsa;

-Bağcıklarını onun için çözün.

-Sağ ve sol tekleri önüne doğru şekilde koyun.

-Giymeye çalışırken size yaslanmasına izin verin.

-O ayakkabılarını bağlamaya çalışırken, gerekirse elini yönlendirin.

-Ve sonunda, çabası ve başarısı için ona “Aferin!” deyin.

Çocuğunuz kendisini zorlayan bir görev veya beceri üzerinde çalışırken ona güvendiğinizi bilmesini sağlayın. Ancak, yapamazsa hayal kırıklığına uğramayacağınızı da belirtin. Aynı şeyi bir daha denemek istediği zaman onu desteklemek için yanında olun. Çocuklar kontrol altındayken kendilerini güçlü hissederler.

8.Rol Modeli Siz Olun

Çocuklar ebeveynlerinin en yakın ve en dikkatli gözlemcisidirler. Hangi durumda ne yapacaklarına, nasıl hissedeceklerine dair ipuçları aramak için anne – babalarını keskin bir biçimde takip ederler. Çocuğunuzun hayal kırıklığı, acı, öfke gibi duyguların nasıl yönetileceğini öğrenmek için başvuracağı kaynak sizsiniz. İstikrarlı ve güvenli davranırsanız, çocuğunuz da böyle olmayı öğrenecektir.

Yeni şeyler deneyin ve gösterdiğiniz çaba için, pes etmediğiniz ve başardığınız için kendinizi yüksek sesle övün. Bu ona bir şeyler denemesi için cesaret verir.

Sizi sinirlendirecek bir şey yaptığı zaman soğukkanlılığınızı koruyun. Öfkesini anladığınızı ama davranışını onaylamadığınızı söyleyin, olgunlukla tepki verin. Böylece öfkesini doğru şekilde yönetmeyi öğrenir.